۰ نظـر
۳ 
پرتاب نخستین ماهواره‌های کویپر آمازون؛ آغاز رقابت با استارلینک
ماه گذشته، ایلان ماسک در پاسخ به وزیر خارجه لهستان که گفته بود در صورت «بی‌اعتمادی به سرویس اینترنت ماهواره‌ایاستارلینک ، کشورش به دنبال جایگزین خواهد بود، در شبکه‌های اجتماعی نوشت:
«ساکت باش، مرد کوچولو. شما تنها بخش کوچکی از هزینه‌ها رو پرداخت می‌کنید. و هیچ جایگزینی برای استارلینک وجود نداره».
لهستان تاکنون هزینه خرید استارلینک در اوکراین جنگ‌زده را پرداخت کرده است؛ سرویسی که در برابر حمله روسیه ابزاری کلیدی محسوب می‌شود. با این حال، رادوسلاو سیکورسکی اشاره کرده که ممکن است کشورش «به دنبال تأمین‌کنندگان دیگر برود»
حالا به نظر می‌رسد آن احتمال، به واقعیت نزدیک‌تر شده؛ چرا که پروژه کویپر آمازون، رقیبی تازه نفس برای استارلینک در حال ورود به میدان است. این پروژه بیش از 10 میلیارد دلار هزینه برداشته و شش سال زمان صرف آماده‌سازی آن شده است.
آمازون روز چهارشنبه برنامه دارد نخستین مجموعه از ماهواره‌هایش را از پایگاه Cape Canaveral فلوریدا و با موشک شرکت United Launch Alliance به فضا بفرستد. در صورتی که همه‌چیز طبق برنامه پیش برود، این پرتاب – که بین ساعت 7 تا 9 شب به وقت شرقی انجام و به‌صورت زنده پخش خواهد شد – آمازون را یک گام به آغاز خدمات تجاری پروژه کویپر نزدیک‌تر می‌کند. هدف کویپر ارائه اینترنت پرسرعت از طریق مجموعه‌ای متشکل از بیش از 3000 ماهواره است.
آمازون دقیقاً به سراغ همان مشتریانی می‌رود که استارلینک به دنبال‌شان است: شرکت‌ها، کاربران خانگی در مناطق محروم از اینترنت مناسب و دولت‌ها. این شرکت اخیراً با بریتانیا، استرالیا و اندونزی قرارداد بسته، اگرچه هنوز مشخص نیست لهستان پس از تنش با ماسک، با کویپر یا دیگر رقبا وارد مذاکره شده یا نه.
در حالی که کویپر تازه در حال راه‌اندازی است، استارلینک شش سال جلوتر است. این واحد از شرکت اسپیس‌اکس تاکنون حدود 8000 ماهواره به فضا فرستاده و بیش از 5 میلیون کاربر در سراسر جهان دارد.
از سوی دیگر، ایلان ماسک حالا نقشی کلیدی در کاخ سفید دارد. او با صرف نزدیک به 300 میلیون دلار برای حمایت از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری سال گذشته، اکنون یکی از مشاوران ارشد رئیس‌جمهور است و هدایت نهادی به نام «اداره کارآمدسازی دولت» یا DOGE را بر عهده دارد؛ نهادی که هدفش کوچک‌سازی دولت و حذف مقررات است.
اگرچه این رابطه صمیمی روی کاغذ منفعت چندانی نداشته – مثلاً ارزش بازار تسلا از زمان آغاز دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ تقریباً نصف شده – اما اسپیس‌اکس همچنان یک پیمانکار بزرگ دولت آمریکاست و این جایگاه می‌تواند نسبت به رقبا، مزیتی جدی هنگام عقد قراردادها باشد.
آیا ارتباطات سیاسی برگ برنده استارلینک است؟
در ماه فوریه، اداره هوانوردی فدرال آمریکا اعلام کرد که فناوری استارلینک را در شهر آتلانتیک سیتی نیوجرسی و ایالت آلاسکا آزمایش می‌کند. همچنین، سایر نهادهای دولتی نیز به درخواست ماسک در حال بررسی استفاده از این سرویس هستند. وزارت بازرگانی آمریکا نیز اعلام کرده که برنامه 42.5 میلیارد دلاری دولت بایدن برای توسعه اینترنت پرسرعت را به شکل «فناوری‌خنثی» بازنگری می‌کند؛ اقدامی که به نفع استارلینک تفسیر شده است.
چاد اندرسون، مدیر شرکت سرمایه‌گذاری Space Capital، در مصاحبه‌ای گفت:
«آیا اسپیس‌اکس به خاطر رابطه نزدیک ایلان با دولت در حال گرفتن پروژه‌هاست، یا چون واقعاً تنها راه‌حل موجوده؟ وقتی رقابتی واقعی شکل بگیره، معلوم می‌شه که ماجرا از چه قراره».
در ماه‌های اخیر، اعضای DOGE از جمله برخی که برای شرکت‌های ماسک کار می‌کنند به ناسا، وزارت دفاع و FAA سر زده‌اند؛ سازمان‌هایی که هم با اسپیس‌اکس قرارداد دارند و هم با رقبایی مثل آمازون، بلو اوریجین (متعلق به بزوس)، ULA، نورثروپ گرومن و راکت لب.
برخی رقبا نگران‌اند که DOGE در این بازدیدها به اطلاعات حساس دسترسی پیدا کند. اسکات امی، مشاور ارشد گروه نظارتی Project on Government Oversightگفته شفافیت کافی درباره دسترسی کارکنان DOGE به اطلاعات وجود ندارد، در حالی که همین نهاد در حال اعمال تعدیلات گسترده در سازمان‌های نظارتی مرتبط با کسب‌وکارهای ماسک است. او می‌گوید:
«تعداد تناقض ها از شمارش خارجه»
با این حال، همین پیچیدگی در روابط تجاری و سیاسی ماسک می‌تواند فرصتی برای کویپر ایجاد کند؛ بازاری که تشنه تنوع و رقابت است.
در حال حاضر، استارلینک حدود دو سوم از ماهواره‌های فعال در مدار پایینی زمین را در اختیار دارد. نزدیک‌ترین رقیب آن، شرکت OneWeb است که با حمایت مالی سافت‌بانک، تا پاییز گذشته حدود 650 ماهواره در مدار داشت.
به گفته اندرسون:
«وقتی تنها بازیگر بازار باشی، قدرت زیادی داری. ولی حالا آمازون یکی از معدود شرکت‌هایی هست که توان رقابت مستقیم با استارلینک رو داره. با اضافه شدن گزینه‌های بیشتر، قدرت به دست مشتری‌ها می‌افته»
کویپر: صدای منطقی در میان هیاهوی بازار
پروژه کویپر توجه زیادی از سوی دولت‌ها و شرکت‌هایی جذب کرده که می‌خواهند با اپراتوری کار کنند که بیش از حد به تصمیمات آنی یک فرد وابسته نباشد. دولت تایوان به دلیل روابط تجاری ماسک با چین از استارلینک صرف‌نظر کرده و بنا بر گزارش فایننشال‌تایمز، در حال مذاکره با کویپر است. روزنامه وال‌استریت ژورنال هم نوشته پوتین از ماسک خواسته که استارلینک را در تایوان فعال نکند، لطفی به رئیس‌جمهور چین.
همچنین، گزارش‌هایی منتشر شده مبنی بر توقف مذاکرات دولت ایتالیا با استارلینک، به‌دلیل ارتباط ماسک با ترامپ و اختلافات اخیر اروپا با او. دولت‌های کانادا نیز پس از اعلام تعرفه‌های سنگین ترامپ علیه این کشور، قراردادهایشان با استارلینک را لغو کرده‌اند.
اسپیس‌اکس از پاسخ به این گزارش‌ها خودداری کرده است.
در این میان، آمازون روش متفاوتی برای ورود به بازارهای بین‌المللی در پیش گرفته است. در کشورهایی مانند پاپوآ گینه نو، نامیبیا، کامرون و کشور کوچک نیوئه در اقیانوس آرام، اسپیس‌اکس قبل از دریافت مجوز قانونی، خدماتش را به فروش رسانده و این اقدام باعث اعتراض شدید نهادهای رگولاتوری شده. حتی در برخی کشورها، کاربران آن‌قدر نیازمند اینترنت بوده‌اند که به طور غیرقانونی از استارلینک استفاده کرده‌اند، با وجود خطر جریمه یا زندان.
در مقابل، آمازون تلاش کرده نقش یک کسب و کار منطقی را داشته باشد. یکی از کارمندان پیشین کویپر به CNBC گفته بود که وقتی به رگولاتورها اعلام کردند آمازون بر خلاف استارلینک پیش از راه‌اندازی رسمی با آن‌ها گفتگو می‌کند نگاه آن‌ها آمیخته با آسودگی بود.
رقابت جدی در راه است!
اگرچه آمازون در دولت ترامپ جایگاهی رسمی ندارد، ولی جف بزوس – بنیان‌گذار این شرکت – و مدیرعامل کنونی، اندی جسی، تلاش کرده‌اند رابطه‌ای مثبت با رئیس‌جمهور ایجاد کنند. تابستان گذشته، بزوس از ترامپ به خاطر «خونسردی در برابر آتش واقعی» پس از سوءقصدی نافرجام در یکی از تجمع‌هایش تقدیر کرد.
در واشنگتن‌پست، بزوس از انتشار حمایت‌نامه سردبیر روزنامه از کامالا هریس خودداری کرد و محتوای بخش دیدگاه‌ها را محدود به موضوعاتی با محور «آزادی‌های فردی و بازار آزاد» کرد. او در مراسم تحلیف ترامپ در کنار مدیران ارشد فناوری حاضر شد و حتی با ترامپ در باشگاه مارالاگو شام خورد.
آمازون هم به صندوق تحلیف ترامپ کمک مالی کرده و به‌تازگی اعلام کرده که فصل‌هایی از برنامه تلویزیونی کارآموز که شهرت ترامپ را ساخت، پخش خواهد کرد.
این روند تغییر قابل‌توجهی نسبت به دوران نخست ریاست‌جمهوری ترامپ دارد؛ زمانی که بارها بزوس و شرکتش را هدف حمله قرار داد و لقب «جف بوزو» را برای او ساخت. بزوس معتقد بود حملات پشت‌پرده ترامپ باعث شد آمازون قرارداد چند میلیارد دلاری وزارت دفاع را از دست بدهد.
کریگ برمن، مشاور قدیمی بزوس که بیش از ده سال در آمازون فعالیت روابط عمومی داشت، می‌گوید:
«شاید این حرکات مثل "زانو زدن" در برابر ترامپ به نظر برسه، ولی در عمل تفاوتی با لابی‌گری در دولت‌های قبلی نداره. فقط این بار همه‌چیز علنی شده»
فعلاً، تمرکز تیم کویپر روی ماموریت دشوار فرستادن ماهواره‌ها به فضاست. آمازون باید طبق مهلت کمیسیون ارتباطات فدرال، تا جولای 2026 نیمی از مجموع ماهواره‌های برنامه‌ریزی‌شده‌اش (یعنی 1618 عدد) را به مدار بفرستد.
این شرکت بیش از 80 پرتاب فضایی رزرو کرده تا در هر مأموریت چندین ماهواره را به فضا بفرستد (حتی با همکاری شرکت اسپیس‌اکس!). پرتاب روز چهارشنبه نخستین گام در این مسیر است و به گفته آمازون، انتظار می‌رود سرویس تا پایان امسال آغاز به کار کند.
راجیو بادیال، معاون پروژه کویپر و از مدیران پیشین اسپیس‌اکس، می‌گوید:
«ما روی زمین آزمایش‌های زیادی انجام دادیم، ولی بعضی چیزها فقط در پرواز واقعی مشخص می‌شن. این اولین بار خواهد بود که طراحی نهایی ماهواره‌هامون رو به فضا می‌فرستیم و نخستین تجربه‌مون در پرتاب هم‌زمان این تعداد ماهواره خواهد بود»
